Dijital Vatandaşlık
Dijital vatandaşlık en genel kapsamda teknoloji kullanımına ilişkin davranış normları
olarak tanımlanmaktadır. Dijital vatandaşlık teknolojiyi kullanırken etik ve uygun
davranışlarda bulunma ve bu konuda bilgilenmeyi içermektedir.
Bilgi ve iletişim kaynaklarını kullanırken eleştirebilen,çevrimiçi yapılan davranışların
etik sonuçlarını bilen, ahlaki olarak çevrimiçi kararlar alabilen, teknolojiyi kötüye
kullanmayarak başkalarına zarar vermeyen,sanal dünyada iletişim kurarken ve işbirliği
yaparken doğru davranışı teşvik eden vatandaştır.
Dijital Vatandaşlığın Boyutları
Dijital Erişim (Herkes İçin İnternet):
Üretken vatandaşlar olmak için, eşit olarak teknolojik imkanlara dijital erişim
sağlanması anlamına gelir. Örneğin, cinsiyet, ırk, yaş, etnik kimlik, fiziksel ve zihinsel
farklılıklara aldırış etmeden elektronik topluma tam katılımın sağlanmasıdır.
Dijital Ticaret:
Elektronik ortamlarda satma ve satın alma işlemlerini yapacak yeterliliğe sahip olma
anlamına gelir.
Dijital İletişim:
İletişim biçimlerinin değişikliğe uğrayarak elektronik araçlar vasıtasıyla da
yapıldığının farkında olmadır. Örneğin, e-posta, cep telefonu, anlık mesajlaşma teknolojisi
kullanıcıların iletişim yolunu değiştirmiştir.
Dijital Okuryazarlık:
Öğrenme – öğretme sürecinin artık teknoloji kullanılarak da gerçekleştirildiğinin
farkında olmadır.
Dijital Etik:
Sanal dünyada gösterilen davranışın ya da işin elektronik standardının da olduğunun
farkında olmadır. Örneğin, siber zorbalık, sanal küfürleşme, gibi birçok olumsuz davranıştan
kaçınmalıyız.
Dijital Kanun:
Sanal dünyada yapılan işlerin elektronik sorumluluğunun olduğu ve kanunlarla
yaptırım altına alındığı anlamına gelir. Örneğin, yasak yayınlar, yasadışı organ ve uyuşturucu
satışı, intihara meyilli hale getiren web siteleri sanal dünyada yapılması kanunen yasaktır.
Dijital Haklar ve Sorumluluklar:
Herkesin sanal dünyada kendini özgürce ifade edebilecek haklara sahip olduğu ve
bununda yasaklanamayacağı anlamına gelir. Örneğin, sanal ortamda formlarda görüş
bildirme, grup oluşturma, tartışma ortamlarına katılma vb. temel haklar kısıtlanamaz.
Dijital Sağlık:
Dijital dünyada hem fiziksel, hem ruhsal hem de psikolojik yönden sağlığı direk ya da
dolaylı olarak etkileyecek etmenlerin bulunduğunun farkında olmadır.Örneğin, göz sağlığı,
tekrarlayan stres sendromu, a-sosyal yaşam, içe kapanıklık ve fiziksel bozukluklar (bel ve sırt
ağrıları) yeni teknolojik dünyanın ortaya çıkardığı sağlık sorunlarıdır.
Dijital Güvenlik:
Bireyin sanal ortamda kendi güvenliğini sağlayacak önlemleri alması
demektir. Örneğin, başkalarının bilgilerini izinsiz kullanma, solucan, virüs veya truva atı
oluşturma, spam gönderme, birilerinin bilgilerini veya mallarını çalma vb. faaliyetlerin
farkına vararak gereken güvenlik tedbirlerinin alınması( virüs programları, filtreleme
programları vb.)
E-Devlet
Ülkemizde yeni bir kavram olan e-devlet, verimliliği artırmak amacıyla ve çağdaş
toplum olmanın bir gereği olarak ortaya çıkmıştır. Bu anlamda yönetenlerle yönetilenler
arasındaki her türlü ödev ve yükümlülüklerin karşılıklı olarak “dijital ortamda” sürekli ve
güvenli bir biçimde gerçekleştirilmesi anlamına gelmektedir.
Niçin E-Devlet
Küreselleşmenin hızla ilerlediği ve
ekonomik anlamda sınırların ortadan kalktığı
bir dünyada, bilgi ve iletişim
teknolojilerindeki hızlı gelişmeler, Türkiye ile
diğer gelişmiş ülkeler arasındaki açığı
artırmaktadır. Türkiye’nin bu açığı
kapatabilmesi ve Bilgi Toplumuna
ulaşabilmesi için devletin, gelişmiş
teknolojiyi kullanması ve yeni bir
yapılanmaya gitmesi gerekmektedir. Bu
yapılanma modeli, e-Devlet olarak
belirtilmektedir. Fountain'ın da belirttiği gibi
internet teknolojisinin yönetim üzerine
etkilerinin önemi ve derinliği sadece sağladığı
hızdan değil, koordinasyon, iletişim ve kontrol mekanizmalarını etkileme potansiyelinden de
kaynaklanmaktadır; ki bu da örgütlerin doğasının köklü biçimde değişmesi anlamına
gelmektedir
Bu bağlamda, e-Devlet ile amaçlananlar;
Devletin şeffaflaşması,
Devletin hızlı ve etkin bir şekilde işleyişinin sağlanması,
Her düzeyde vatandaşın yönetime katılımının sağlanması,
Kurumlar arası bilgi alışverişinin sağlanarak iş ve veri yinelemesinin önlenmesi,
Kamunun hizmet verdiği vatandaşların yaşamalarının kolaylaştırılması,
Karar vericilerin bilgiye dayalı karar verme süreçlerinin geliştirilmesi ve
hızlandırılması olarak özetlenebilir.
Bunların gerçekleşmesi durumunda sağlanacak yararlar şunlardır;
Zamandan kazanç sağlanacaktır,
Maliyetler düşecek ve verimlilik artacaktır,
Memnuniyet artacaktır,
Ekonomik gelişim desteklenecektir,
Hayat kalitesi artacaktır,
Bireysel katılım artacaktır,
Kağıt bağımlılığı ve kullanımı azalacaktır,
Kamu ile olan işlemler için vatandaşın talep ettiği bilgilere bir noktadan ve doğru
şekilde ulaşılacaktır. Böylece insan yanlışları en aza indirilecektir.
Bilgi ve iletişim teknolojileri ilk kurma maliyeti yüksek olmasına karşın zaman
boyutundaki toplam sahip olma maliyetinin düşmesi, verilecek olan hizmetin daha
hızlı sunulması, işletme giderlerinin azalması, doğru bilgiye ulaşım vb. olumluluklar
hizmetin elektronik olarak sunumu için bir neden olacaktır.
Hem kamu hem de vatandaş için karar almada kolaylık ve hız sağlanacaktır.
Vatandaşın talebi ön plana çıkacaktır.
Vatandaş ile devlet arasındaki ilişki gelişecek, güven ortamı oluşarak
kuvvetlenecektir.